Аляксандр Сяргеевіч Спірын

Аляксандр Сяргеевіч Спірын
руск.: Александр Сергеевич Спирин
Дата нараджэння	4 верасня 1931(1931-09-04)
Месца нараджэння	Каралёў, гарадская акруга Мыцішчы[d], Маскоўская вобласць, РСФСР, СССР
Дата смерці	30 снежня 2020(2020-12-30) (89 гадоў)
Месца пахавання	Траякураўскія могілкі
Грамадзянства	СССР  Расія
Жонка	Lydia P. Gavrilova[d]
Род дзейнасці	біяхімік
Навуковая сфера	біяхімія і малекулярная біялогія
Месца працы	МДУ Інстытут біяхіміі імя А. М. Баха РАН[d] Інстытут бялку РАН[d]
Навуковая ступень	доктар біялагічных навук (1962)
Альма-матар	біёлага-глебавы факультэт МДУ[d]
Навуковы кіраўнік	Андрэй Мікалаевіч Белазерскі
Член у	Расійская акадэмія навук Акадэмія навук СССР Леапальдзіна Еўрапейская акадэмія[d] Нацыянальная акадэмія навук ЗША
Прэміі
Узнагароды	Вялікі залаты медаль імя М. В. Ламаносава (2001) медаль сэра Ханса Крэбса[d] (1969) ганаровы доктар Гранадскага ўніверсітэта[d] (1972) Honoris causa doctorate by Université Toulouse-III[d] (12 лютага 1997)

Аляксандр Сяргеевіч Спі́рын (руск.: Александр Сергеевич Спирин; (4 верасня 1931 — 30 снежня 2020) — савецкі і расійскі вучоны ў галіне біяхіміі, доктар біялагічных навук (1962), акадэмік Акадэміі навук СССР (1970, член-карэспандэнт з 1966).

Біяграфія

Нарадзіўся ў пасёлку Калінінскі (сучасны горад Каралёў у Маскоўскай вобласці Расіі). У 1954 годзе скончыў біёлага-глебавы факультэт Маскоўскага дзяржаўнага ўніверсітэта. Вучыўся ў аспірантуры Інстытута біяхіміі імя А. М. Баха Акадэміі навук СССР. У 1957 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю. Працаваў у Інстытуце біяхіміі з 1958 года малодшым навуковым супрацоўнікам, з 1962 года — загадчыкам лабараторыі. З 1964 года прафесар, у 1973—2012 гадах загадчык кафедры малекулярнай біялогіі Маскоўскага дзяржаўнага ўніверсітэта. У 1967 арганізаваў і ўзначаліў Інстытут бялку Акадэміі навук СССР у горадзе Пушчына Маскоўскай вобласці. З 2001 саветнік Прэзідыума Расійскай акадэміі навук.

Памёр А. С. Спірын 30 снежня 2020 года. Пахаваны на Траекураўскіх могілках у Маскве.

Навуковая і грамадская дзейнасць

Разам з А. М. Белазерскім атрымаў першыя сведчанні існавання інфармацыйных (матрычных) РНК і адсутнасці кадзіруючых (матрычных) функцый у рыбасом і рыбосомных РНК. Упершыню даў апісанне асноўных прынцыпаў прасторавай структуры высокопалімерных РНК. Прапанаваў мадэль працы рыбасомы ў працэсе сінтэзу бялку, апісаў рабочы цыкл рыбасомы ў тэрмінах малекулярнай нанамашыны канвеернага тыпу.

Літаратура

• Спірын Аляксандр Сяргеевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 116. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).

Спасылкі

• Профіль Аляксандра Сяргеевіча Спірына на афіцыйным сайце РАН
• Памяти Александра Сергеевича Спирина (руск.) // Інстытут бялку Расійскай акадэміі навук
• Заслуженные профессора Московского университета (руск.)